Bonsai lerin küçük yapraklı ,gövde ve dalların birbirine göre orantılı bir şekilde kalınlaşması güçlü bir kök sistemine sahip olması su ve gübre oranı ile mümkündür.Ayrıca suyu ve gübreyi doğru kullanmakta yetmez. Sürgün budama yaprak alımı gibi işlemlerin doğru zamanda düzenli olarak yapılması gerekir. Bonsai’ler sınırlı bir ortamda yaşar.Kullanılan topraklar besin maddesi içermez.Ağacın yaşayıp gelişmesi için gerekli elementlerin gübreleme ile ağaçlara verilmesi gerekir.
Besin yani gübre konusunu 7 ana başlık altında inceleye biliriz.
- Neden gübreye ihtiyacımız var?
- Gübre içindeki elementler
- Gübre içindeki 3 ana element
- Gübre çeşitleri
- Ne zaman gübre verilmemeli ?
- Ağaç türlerine göre gübreler
Neden gübreye ihtiyacımız var?
Bitki gövdesini oluşturan bileşenlerde 50’den fazla element yer aldığı düşünülmektedir.Ayrıca, büyüme için temel kabul edilen 16 element vardır.
En çok ihtiyaç duyulan 9 element
Az ihtiyaç duyduğu ama gerekli 7 element
Geriye kalan 13 element toprakta genellikle suda çözünür, yağış ve sulama ile sağlanır ve köklerden emilir.
Gübrenin üç ana elementi:
Birçok besin maddesi arasında, azot (N) , fosfor (P) ve potasyum (K), gübrenin üç elementi olduğu söylenir , bitkilerin başlıca gıdalarıdır ve büyüme için çok gereklidir.
Bonsai esas olarak bu üç besin maddesine gübre olarak verilir.
Azot (N)
Bitkilerin ana bileşenleri olan proteinler, klorofil, enzimler, nükleik asitler vb. Gibi bileşenler, bitki büyümesinde önemli unsurlardır.
Azot içeriği yüksek gübreler, yaprak ve gövdelerin büyümesini teşvik eder, bu nedenle yaprak dökenler ilk bahardan sonbahara kadar ,dökmeyenler ise nerdeyse tüm sezon gereklidir.Azot eksikliği, bitkiyinin yapraklarını daha küçük ve sarı yapar.Aksine, aşırı olduğunda yapraklar koyu yeşile döner, zayıf dallar uzar ve hastalıklara ve zararlılara ve mevsimsel sıcaklık değişimlerine karşı direnç azalır.
Fosfor (P)
Azot ile birlikte hücre vücudunun proteinlerini ve enzimlerini sentezler ve enerji transferinde önemli rol oynar.Çiçekli bitkiler için özellikle gerekli olan bir besindir.Fosfor biterse hücre büyümesi yavaşlar, büyüme kötüleşir ve yaprak rengi ve eski dallar bozulmaya başlar . Bununla birlikte, çok fazla olursa diğer besin maddelerinin emiliminin zorlaştırır ve bu sebeple bitki zarar görür.
Potasyum (K)
Fotosentez, bitki gövdesinde su kontrolü gibi işlemler İle sentezlenen karbonhidratların depolanmasında önemli rol oynar. Gübre bileşenleri arasında en çok emilen bileşendir.Köklerin ve gövdelerin aktivitesini , bağışıklığı arttırır .Dolayısıyla bitki hastalıklara karşı daha dirençli olur.
Potasyum miktarı yetersiz ise, bitki tarafından su kontrol edilemez dolayısıyla bitkide sorunlar yaşanır. Aynı zamanda direnci azaltır ve soğuğa ve zararlılara karşı açık hale gelir.Aksine, fazlalığın neden olduğu bir hasar yoktur.Fakat fazlada verilmemeli.
Gübre alırken N P K oranlarına Çok dikkat etmeliyiz. NPK oranı dengeli olan gübreler kullanmalıyız. yani 10.10.10 yada 20.20.20 gibi .Sonbaharda ise PK gübreler tercih edilmeli Çünkü sonbahar da yapraklar döküldüğü için azot ta ihtiyaç duyulmaz .belki az miktarda vermenin yararıda olabilir.
Bonsai’de kullanılan gübreler arasında doğal kökenli organik gübreler ve inorganik gübreler (kimyasal gübreler) bulunmaktadır .
Bunlar arasında kolza tohumu yağı, kompost ve pirinç kepeği için bilinen bitki bazlı ve kemik unu ve tavuk gübresi gibi hayvansal bazlı olmak üzere ikiye ayrılır.Organik gübreler yaygın olarak kullanılır.
Bu gübreler katı, toz ve sıvı gibi çeşitli şekilleri vardır.
Katı ve taneli gübre
Katı ve granül gübreler arasında organik gübreler ve kimyasal gübreler bulunur.Organik katı gübrelerin hızlı bir etkisi yoktur.Yavaş salınımlı olduğu için bitkide etkisi yavaş ama uzun sürelidir. Katı kimyasal gübre ise hızlı etkiye sahip ama etkisi kısa sürelidir.
Kimyasal katı gübreler suda kolayca çözülür ve oldukça etkilidir, ancak şu anda yavaş etkili olanlar da geliştirilmiş ve kullanımı kolaydır.
Sıvı gübre
Sıvı olarak alınan gübre üstündeki orana göre suya katılarak sulama ile verilir.Etkisi genelde 10-15 gün civarıdır .Türe ağaca göre değişir. Yani her 10 veya 15 günde bir sulama suyu ile ağaca verilir. Oranlara cok dikkat edilmeli hatta tecrübe kazanana kadar üstünde yazan orandan cok daha az oranla başlanmalı.
Sıvı gübreyi ben hızlı etki istediğim durumlarda kullanıyorum . Zayıf kalan adaylarda daha önce zarar görmüş ağaçlarda ve takviye olarak kullanıyorum.
Ağaçlarım da organik ve yavaş salınımlı gübre tercihimdir.Kullandığım gübreler 2-3 ay civarı ağacı besler. 2-3 ay gibi sürelerde gübreleri tekrar yeniliyorum.
Ne zaman gübre verilmez
Ağaçların uykuda olduğu kış aylarında ve durgunluk dönemi dediğimiz temmuz ağustos aylarında gübre verilmemelidir. (Söylemiş olduğum aylar bulunduğunuz ülkeye ve konuma göre değişir. ağaçları gözlemleyerek bunu anlaya bilirsiniz.)
Başlıklar altına alırsak:
1. yağışlı sezon
Şiddetli yağmur dönemlerinde gübre vermekten kaçının özellikle yavaş salınımlı gübrelerden .
2.Kış (uyku dönemi )ve geç yaz(durgunluk dönemi temmuz,ağustos)
Kış aylarında, bitkiler uykuda olacağı içingübreye gerek yoktur . Yumuşak iklimli yerlerde gübre verilmesi durumunda ağaç uykuya geçmeye bilir. Dolayısıyla ilk baharda dinlenmeyen ağaç sezon boyunca sorun yaşayabilir.
Buna ek olarak, yaz ortası durgunluk dönemi dediğimiz zaman gübre kesilmeli. Bunun sebebi hava 30 derece üstüne çıktığı zaman ağaçlar fotosentez yapamaz . Ağaç kendini soğutmaya ve hayatta kalmaya çalışır. Durgunluğa geçer.Isıların 30 derece altına düşmesiyle fotosentez başlar ve ağaç tekrar aktif olur.
3. Çiçeklenme zamanı
Gübreden kaçınılmalı .Çünkü gübre ağacı fotosenteze teşvik eder ağaç dal ve yaprak yapmaya çalışır.
4. Saksılamadan hemen sonra
Yeni saksılanan ağaç zayıftır kökler hasar görmüştür .Aynı çiçek zamanında olduğu gibi gübre verilirse ağaç fotosenteze teşvik edilir ve ağaç köklerini onarmadan dal yaprak yapmaya gücünü buralarda kullanmaya başlar yıpranır zarar görür ve hatta ölür.
Saksılama dan sonra en az 1 ay gübre verilmemeli kökler kontrol edilmeli.kök kontrolü profesyonel kişiler tarafından yapılmalı .Eğer bunu anlayacak kadar bilgi ve tecrübeniz yoksa 45-60 gün sonra gübreye başlayın işi garantiye alın.
Eğer ağacın yaprak rengi ve su alımı kötüyse bu ağaca gübre vermeyin. Önce ağacın toprak değişimini yapın .Sulamayı kontrol altına alın ,güzel güneş alan bir yerde ağacın toparlanmasını bekleyin.
Ağaç türüne göre gübreleme uygulamaları
Her ağaç türüne göre gübre içeriği farklılık gösterir.
- Yıl boyu yeşil kalan bitkiler
- Yaprak döken bitkiler
- Çiçekli bitkiler
- Çam türleri
- Meyve veren bitkiler
Devamını yazıcam :))))))))
